AYM işe iade davasının 2,5 yıl sürmesini hak ihlali saydı, tazminata hükmetti Anayasa Mahkemesi’nden itiraz süreçleriyle bir arada uzayan işe iade davalarına ait kritik bir karar çıktı.
Bir firmanın Ankara şubesinde çalışan Atakan Enver Mısırlı, Bahar Özkan ve Semra Merinç şubenin kapatılması münasebet gösterilerek işten çıkarıldı. Bunun üzerine 3 çalışan, Ankara 11. İş Mahkemesi’nde 18 Ekim 2016 tarihinde farklı ayrı işe iade davası açtı. Mahkeme, 10 Temmuz 2017 üç davacının işe iadelerine karar verdi. Mahkeme, kısa kararlarında, karar katılaştıktan daha sonra işe başlatılmamaları halinde dört aylık fiyat fiyatındaki işe iade tazminatlarının, boş geçen müddet için dört aylık fiyatlarının ve öbür haklarının davalı patrondan tahsil edilerek davacılara verilmesine hükmetti.
Mısırlı, Özkan ve Merinç, geçen mühlete karşın mahkeme tarafınca gerekçeli kararların yazılmadığı teziyle 07 Haziran 2018 tarihinde AYM’ye kişisel müracaatta bulundu. Mahkeme, gerekçeli sonucu 20 Eylül 2018 tarihinde yazdı.
KARAR 3 YILDA KATILAŞTI
Patron tarafı ise bu gelişme üzerine 10 Ekim 2018 tarihinde mahkemeye temyiz dilekçeleri verdi. Patronun temyiz talepleri, Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi’nin 11 Aralık 2018 tarihindeki sonucuyla reddedildi. Yargıtay 22. Hukuk Dairesi de 7 Mart 2019 tarihindeki sonucuyla patronun temyiz taleplerini reddetti. bu biçimdece kararlar katılaştı.
HER MÜRACAATÇIYA TAZMİNATA HÜKMETTİ
Bunun üzerine başvuruyu kıymetlendiren AYM, ‘makul müddette yargılanma hakkının ihlal edildiğine’ ve Mısırlı, Özkan ve Merinç’e farklı başka 8 bin 750 TL tazminat ödenmesine hükmetti. AYM sonucunın öne sürülen sebebinde şunları belirtti:
“Makul müddette yargılanma hakkının hedefi, tarafların uzun süren yargılama faaliyeti niçiniyle maruz kalacakları maddi ve manevi baskı ile düşüncelerden korunmasıdır. Tüzel uyuşmazlıkların tahlil sürecini uzatarak birden fazla vakit elde edilecek kararın faydasını ortadan kaldıran bir yargılama, adaletin yerine getirilmesindeki etkililiğe ve güvenliğe ziyan verecektir. Fakat makul müddette yargılanma hakkı bakımından uyuşmazlığın tahlilinde gerekli itinanın gösterilmesi de büyük ehemmiyet taşımaktadır. Bu niçinle yargılama mühletinin makul olup olmadığının her bir müracaat açısından münferiden kıymetlendirilmesi gerekir.
Kanun koyucu, iş hukukunun çalışanı hami niteliği ve iş davalarının özelliklerini dikkate alarak genel mahkemelerin haricinde özel bir iş yargılaması sistemi oluşturmuş ve iş davalarının mevzunun uzmanı mahkemelerce mümkün olduğunca süratli, sıradan ve ucuz bir halde sonuçlandırılmasını amaçlamıştır. Bilhassa işe iade davalarında yargılamanın uzaması her iki taraf için de türel belirsizliğin devamına sebep olduğundan, bu davaların acilen sonuçlandırılması başka bir ehemmiyete sahiptir. Bu durum, iş mukavelesi feshedilen ama bir an evvel eski işine dönme beklentisi taşıyan ve bu yüzden yeni bir işe başlamakta tereddüt eden emekçi açısından değerli olduğu üzere, mukavelesini feshettiği personel yerine yeni bir emekçi istihdam ederek iş tertibini tamamlamak isteyen patron açısından da kıymetlidir. ötürüsıyla iş mukavelesinin feshine ait uyuşmazlıkların kısa müddette sonuçlandırılması hem çalışanın tıpkı vakitte patronun faydasınadır.
Müracaata mevzu olayda 18.10.2016 tarihinde açılan davaların 07.03.2019 tarihinde onama sonucuyla katılaştığı, yani yargılamaların üç dereceli yargılama sisteminde yaklaşık 2 yıl 5 ay sürdüğü anlaşılmıştır. Müracaata husus davaların hukuksal sıkıntının tahlilindeki kuvvetlik, maddi olayların karmaşıklığı, kanıtların toplanmasında karşılaşılan pürüzler, taraf sayısı üzere ölçütler dikkate alındığında karmaşık olmaktan uzak olduğunu söylemek mümkündür. Bunun yanında yargılamalarda dört duruşma sonucunda davaların açılmasından 9 ay daha sonra kısa karar tefhim edilmiş ise de tefhim tarihinden gerekçeli kararların yazılmasına kadar 1 yıl 2 ay 10 günlük mühlet geçmiş olup, bu durum tek başına yargılama sürecinin uzamasına niye olmuştur.” (ANKARA-ANKA)
Bir firmanın Ankara şubesinde çalışan Atakan Enver Mısırlı, Bahar Özkan ve Semra Merinç şubenin kapatılması münasebet gösterilerek işten çıkarıldı. Bunun üzerine 3 çalışan, Ankara 11. İş Mahkemesi’nde 18 Ekim 2016 tarihinde farklı ayrı işe iade davası açtı. Mahkeme, 10 Temmuz 2017 üç davacının işe iadelerine karar verdi. Mahkeme, kısa kararlarında, karar katılaştıktan daha sonra işe başlatılmamaları halinde dört aylık fiyat fiyatındaki işe iade tazminatlarının, boş geçen müddet için dört aylık fiyatlarının ve öbür haklarının davalı patrondan tahsil edilerek davacılara verilmesine hükmetti.
Mısırlı, Özkan ve Merinç, geçen mühlete karşın mahkeme tarafınca gerekçeli kararların yazılmadığı teziyle 07 Haziran 2018 tarihinde AYM’ye kişisel müracaatta bulundu. Mahkeme, gerekçeli sonucu 20 Eylül 2018 tarihinde yazdı.
KARAR 3 YILDA KATILAŞTI
Patron tarafı ise bu gelişme üzerine 10 Ekim 2018 tarihinde mahkemeye temyiz dilekçeleri verdi. Patronun temyiz talepleri, Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi’nin 11 Aralık 2018 tarihindeki sonucuyla reddedildi. Yargıtay 22. Hukuk Dairesi de 7 Mart 2019 tarihindeki sonucuyla patronun temyiz taleplerini reddetti. bu biçimdece kararlar katılaştı.
HER MÜRACAATÇIYA TAZMİNATA HÜKMETTİ
Bunun üzerine başvuruyu kıymetlendiren AYM, ‘makul müddette yargılanma hakkının ihlal edildiğine’ ve Mısırlı, Özkan ve Merinç’e farklı başka 8 bin 750 TL tazminat ödenmesine hükmetti. AYM sonucunın öne sürülen sebebinde şunları belirtti:
“Makul müddette yargılanma hakkının hedefi, tarafların uzun süren yargılama faaliyeti niçiniyle maruz kalacakları maddi ve manevi baskı ile düşüncelerden korunmasıdır. Tüzel uyuşmazlıkların tahlil sürecini uzatarak birden fazla vakit elde edilecek kararın faydasını ortadan kaldıran bir yargılama, adaletin yerine getirilmesindeki etkililiğe ve güvenliğe ziyan verecektir. Fakat makul müddette yargılanma hakkı bakımından uyuşmazlığın tahlilinde gerekli itinanın gösterilmesi de büyük ehemmiyet taşımaktadır. Bu niçinle yargılama mühletinin makul olup olmadığının her bir müracaat açısından münferiden kıymetlendirilmesi gerekir.
Kanun koyucu, iş hukukunun çalışanı hami niteliği ve iş davalarının özelliklerini dikkate alarak genel mahkemelerin haricinde özel bir iş yargılaması sistemi oluşturmuş ve iş davalarının mevzunun uzmanı mahkemelerce mümkün olduğunca süratli, sıradan ve ucuz bir halde sonuçlandırılmasını amaçlamıştır. Bilhassa işe iade davalarında yargılamanın uzaması her iki taraf için de türel belirsizliğin devamına sebep olduğundan, bu davaların acilen sonuçlandırılması başka bir ehemmiyete sahiptir. Bu durum, iş mukavelesi feshedilen ama bir an evvel eski işine dönme beklentisi taşıyan ve bu yüzden yeni bir işe başlamakta tereddüt eden emekçi açısından değerli olduğu üzere, mukavelesini feshettiği personel yerine yeni bir emekçi istihdam ederek iş tertibini tamamlamak isteyen patron açısından da kıymetlidir. ötürüsıyla iş mukavelesinin feshine ait uyuşmazlıkların kısa müddette sonuçlandırılması hem çalışanın tıpkı vakitte patronun faydasınadır.
Müracaata mevzu olayda 18.10.2016 tarihinde açılan davaların 07.03.2019 tarihinde onama sonucuyla katılaştığı, yani yargılamaların üç dereceli yargılama sisteminde yaklaşık 2 yıl 5 ay sürdüğü anlaşılmıştır. Müracaata husus davaların hukuksal sıkıntının tahlilindeki kuvvetlik, maddi olayların karmaşıklığı, kanıtların toplanmasında karşılaşılan pürüzler, taraf sayısı üzere ölçütler dikkate alındığında karmaşık olmaktan uzak olduğunu söylemek mümkündür. Bunun yanında yargılamalarda dört duruşma sonucunda davaların açılmasından 9 ay daha sonra kısa karar tefhim edilmiş ise de tefhim tarihinden gerekçeli kararların yazılmasına kadar 1 yıl 2 ay 10 günlük mühlet geçmiş olup, bu durum tek başına yargılama sürecinin uzamasına niye olmuştur.” (ANKARA-ANKA)