Aşı olmayan çalışanın iş akdi feshedilebilir mi? Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fatih Uşan, personelin sıhhat hakkının şahsi olduğunu ve bunun ‘özel alan’ manasına geldiğini; lakin patronun de çalışma hayatında hem personellerini tıpkı vakitte müşterilerini müdafaa yükümlülüğü olduğunu söylemiş oldu. Prof. Dr. Uşan, patronun aşı olmayan çalışanın tazminatını vererek iş akdini sonlandırabileceğini belirtti.
Anayasa Mahkemesi tarafınca düzenlenen, ‘Mesleki Hayat Bağlamında Özel Hayata Saygı’ sempozyumun birinci oturumunda ‘Özel Hukuk İş İlişkileri’ kapsamında ‘Özel Hayata Saygı’ konusu ele alındı.
Oturum Lideri Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fatih Uşan, Covid-19 pandemisi niçiniyle patronların çalışanlarına aşıyı zarurî tutmalarına ait konuştu.
Prof. Dr. Uşan, emekçinin sıhhat hakkının şahsi olduğunu, bunun ‘özel alan’ manasına geldiğini belirtti. Uşan, “ötürüsıyla bu mevzu korunmaya muhtaçtır. Öteki taraftan patronun teşebbüs ve çalıştırma özgürlüğü var. Ve çalışma hayatı esnasında hem öteki emekçilerini tıpkı vakitte müşterilerini müdafaa yükümlülüğü var. Burada iki özgürlüğün ve iki hakkın çatıştığını, çarpıştığını söylemek yanlışsız olsa gerek diye düşünüyorum. Siz çalışacaksınız, çalışırken sıhhatiniz da korunacak” dedi.
‘POZİSYONA BAKMAK LAZIM’
Lakin bu biçimde durumda duruma bakmak gerektiğini kaydeden Prof. Dr. Uşan, “Çok bu biçimde afaki bir biçimde ‘aşı olmadınız kardeşim güle güle’ demek fazlaca uygun değil. Duruma bakmak lazım. Çalışanın öteki personellerle, müşterilerle irtibatı var mı buna bakmak lazım. Zira öteki personeller hastalandıkları vakit emekçiler ve mahkeme, patrona iş sıhhati ve güvenliği açısından ne önlem aldığını sorabilir. Direkt doğruya çabucak ‘aşı olmadı’ diyerek çalışanı işten çıkarmak haklı olmayabilir. Somut olayın kaidelerine bakmak gerekir. Bu manada öteki çalışanlarla temas var mı, iş yerindeki durumu değerlendirilmelidir. Bunun kararında personel aşı olmayı reddediyorsa tahminen tazminatı ödenerek işten çıkarmak menfaatler istikrarına daha uygundur” dedi.
‘EVE KAMERA KİŞİLİK HAKKININ İHLALİ’
Prof. Dr. Uşan, pandemi ile birlikte daha epey yaygın hale gelen konuttan çalışma ile patronların çalışanların özel alanına müdahale edemeyeceğini söyleyerek, şöyleki konuştu:
“Bizim mevzuatta uzaktan çalışmaya ait bir düzenleme yapılmıştı. Buna ait bir yönetmelik çıkarılması bekleniyordu. Pandemi ile birlikte yakın tarihte bu biçimde bir yönetmelik yürürlüğe girdi; ancak işin bu duruma geleceğini iş hukukçular olarak bizler de düşünmüyorduk. Zira konutta çalışıyorsunuz. Bunun personel açısından düşünceli tarafları var. Mesai mefhumu kalmadı. Patron ‘Bir mail gönderiyorum size gece, siz ona bakacaksınız, yapacaksınız’ diyor. Olağan iş yerinde çalıştığın vakit giriş çıkış saati, yemek saati muhakkaktır. Gönderilen işe kaç saat ayırmak gerekiyor, bunun bir tespiti çabucak hemen yok. Öğlen tatili, orta tatil var, bunun bir tespiti yok. Meskende çalıştığın vakit mesken yükümlülükleri var. Patronun iş yerinde kamera koymasına müsaade ediliyor. Lakin meskende nasıl yapılacak? Yapmaya kalkarsa ne olacak? Bunun fazlaca kolay yapılabileceğini düşünmüyorum. Kişilik hakkının ihlali manasını taşır. Son devirde bunun da hayli yaygınlaşacağı anlaşılıyor. Patronun harcamadan kurtulması için de bir yol oldu bu konuttan çalışma. Hal bu biçimde olunca patronlar kontrol yetkisini bu biçimde uzaktan kamera ile vesaire yapma konusunda yetkili değillerdir.”
‘EVİN ODALARI DENETLENEMEZ’
Patronun meskenden mesaisini sürdüren çalışanı denetim etmek isteyebileceğini aktaran Prof. Dr. Uşan, “İşin açıkçası bu bahiste boşluklar var ve yönetmelik buna tahlil getiremedi. İleri periyotlarda epey sık sorun yaşayacağımızı düşünüyorum. Hareket noktası olarak dürüstlük kuralı almak lazım. Yani patron onu ne için denetleyecek? Çalışanın masadan kalkmaması için mi yoksa çalışmasını mı denetleyecek? Denetleme uzaktan çalışmalarda verilen işlerin o mesai mühleti içerisinde yapılması kadar olması lazım. Bunun denetlenmesi mümkün; ancak meskenin odalarına girip bilgisayar ortamı ve gibisi epey da kolay denetlenemez. Mesai müddeti içerisinde işe odaklanmak lazım. Mühlete ya da fiziki yere değil. Biz de uzaktan ders verebiliyoruz. Bu dersi yayladan, araçtan verebiliriz. Buna mani bir şey yok. Ancak ben pürüz olmak zorunda değilim. Skype ya da taşınabilir telefonu açarım. Burada hareket noktasını işin yapılıp yapılmadığına çevirmek lazım” diye konuştu.
KAYNAK: DHA
Anayasa Mahkemesi tarafınca düzenlenen, ‘Mesleki Hayat Bağlamında Özel Hayata Saygı’ sempozyumun birinci oturumunda ‘Özel Hukuk İş İlişkileri’ kapsamında ‘Özel Hayata Saygı’ konusu ele alındı.
Oturum Lideri Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fatih Uşan, Covid-19 pandemisi niçiniyle patronların çalışanlarına aşıyı zarurî tutmalarına ait konuştu.
Prof. Dr. Uşan, emekçinin sıhhat hakkının şahsi olduğunu, bunun ‘özel alan’ manasına geldiğini belirtti. Uşan, “ötürüsıyla bu mevzu korunmaya muhtaçtır. Öteki taraftan patronun teşebbüs ve çalıştırma özgürlüğü var. Ve çalışma hayatı esnasında hem öteki emekçilerini tıpkı vakitte müşterilerini müdafaa yükümlülüğü var. Burada iki özgürlüğün ve iki hakkın çatıştığını, çarpıştığını söylemek yanlışsız olsa gerek diye düşünüyorum. Siz çalışacaksınız, çalışırken sıhhatiniz da korunacak” dedi.
‘POZİSYONA BAKMAK LAZIM’
Lakin bu biçimde durumda duruma bakmak gerektiğini kaydeden Prof. Dr. Uşan, “Çok bu biçimde afaki bir biçimde ‘aşı olmadınız kardeşim güle güle’ demek fazlaca uygun değil. Duruma bakmak lazım. Çalışanın öteki personellerle, müşterilerle irtibatı var mı buna bakmak lazım. Zira öteki personeller hastalandıkları vakit emekçiler ve mahkeme, patrona iş sıhhati ve güvenliği açısından ne önlem aldığını sorabilir. Direkt doğruya çabucak ‘aşı olmadı’ diyerek çalışanı işten çıkarmak haklı olmayabilir. Somut olayın kaidelerine bakmak gerekir. Bu manada öteki çalışanlarla temas var mı, iş yerindeki durumu değerlendirilmelidir. Bunun kararında personel aşı olmayı reddediyorsa tahminen tazminatı ödenerek işten çıkarmak menfaatler istikrarına daha uygundur” dedi.
‘EVE KAMERA KİŞİLİK HAKKININ İHLALİ’
Prof. Dr. Uşan, pandemi ile birlikte daha epey yaygın hale gelen konuttan çalışma ile patronların çalışanların özel alanına müdahale edemeyeceğini söyleyerek, şöyleki konuştu:
“Bizim mevzuatta uzaktan çalışmaya ait bir düzenleme yapılmıştı. Buna ait bir yönetmelik çıkarılması bekleniyordu. Pandemi ile birlikte yakın tarihte bu biçimde bir yönetmelik yürürlüğe girdi; ancak işin bu duruma geleceğini iş hukukçular olarak bizler de düşünmüyorduk. Zira konutta çalışıyorsunuz. Bunun personel açısından düşünceli tarafları var. Mesai mefhumu kalmadı. Patron ‘Bir mail gönderiyorum size gece, siz ona bakacaksınız, yapacaksınız’ diyor. Olağan iş yerinde çalıştığın vakit giriş çıkış saati, yemek saati muhakkaktır. Gönderilen işe kaç saat ayırmak gerekiyor, bunun bir tespiti çabucak hemen yok. Öğlen tatili, orta tatil var, bunun bir tespiti yok. Meskende çalıştığın vakit mesken yükümlülükleri var. Patronun iş yerinde kamera koymasına müsaade ediliyor. Lakin meskende nasıl yapılacak? Yapmaya kalkarsa ne olacak? Bunun fazlaca kolay yapılabileceğini düşünmüyorum. Kişilik hakkının ihlali manasını taşır. Son devirde bunun da hayli yaygınlaşacağı anlaşılıyor. Patronun harcamadan kurtulması için de bir yol oldu bu konuttan çalışma. Hal bu biçimde olunca patronlar kontrol yetkisini bu biçimde uzaktan kamera ile vesaire yapma konusunda yetkili değillerdir.”
‘EVİN ODALARI DENETLENEMEZ’
Patronun meskenden mesaisini sürdüren çalışanı denetim etmek isteyebileceğini aktaran Prof. Dr. Uşan, “İşin açıkçası bu bahiste boşluklar var ve yönetmelik buna tahlil getiremedi. İleri periyotlarda epey sık sorun yaşayacağımızı düşünüyorum. Hareket noktası olarak dürüstlük kuralı almak lazım. Yani patron onu ne için denetleyecek? Çalışanın masadan kalkmaması için mi yoksa çalışmasını mı denetleyecek? Denetleme uzaktan çalışmalarda verilen işlerin o mesai mühleti içerisinde yapılması kadar olması lazım. Bunun denetlenmesi mümkün; ancak meskenin odalarına girip bilgisayar ortamı ve gibisi epey da kolay denetlenemez. Mesai müddeti içerisinde işe odaklanmak lazım. Mühlete ya da fiziki yere değil. Biz de uzaktan ders verebiliyoruz. Bu dersi yayladan, araçtan verebiliriz. Buna mani bir şey yok. Ancak ben pürüz olmak zorunda değilim. Skype ya da taşınabilir telefonu açarım. Burada hareket noktasını işin yapılıp yapılmadığına çevirmek lazım” diye konuştu.
KAYNAK: DHA