ABD’de et fiyatlarındaki artış tartışmalara niye oluyor ABD’de et fiyatlarındaki artış besin enflasyonun en kıymetli niçinlerinden biri olarak öne çıkarken, yeni tip Koronavirüs (Kovid-19) salgının niye olduğu problemlerin yanı sıra tedarik zincirindeki rekabet eksikliğinin de et fiyatlarındaki artışta tesirli olduğu belirtiliyor.
ABD’de besin enflasyonu, Kovid-19 salgının tesiriyle aylardır yükselişini sürdürürken, tüketiciler tarafınca besin enflasyonun temel niçinlerinden biri olarak gösterilen et fiyatlarındaki artış giderek artan bir tartışma konusu haline geliyor.
ABD Çalışma Bakanlığının deklare ettiğı son bilgiler, Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) ağustosta yıllık bazda yüzde 5,3 artarken, besin enflasyonun tıpkı devirde yüzde 3,7’lik yükseliş kaydettiğini ortaya koyuyor. Son açıklanan TÜFE dataları ise kırmızı et meblağlarının ağustosta geçen yılın birebir ayına bakılırsa yüzde 12,2, domuz eti meblağlarının yüzde 9,8 ve tavuk ile hindi üzere kümes hayvanı fiyatlarının yüzde 7 arttığını gösteriyor.
Beyaz Saray’ın paylaştığı datalar de Aralık 2020’den bu yana kırmızı et meblağlarının yüzde 14, domuz eti fiyatlarının yüzde 12,1 ve kümes hayvanı fiyatlarının yüzde 6,6 arttığına işaret ediyor.
Tarım Bakanlığı ise kırmızı et fiyatlarında bu yıl yüzde 4,5 ila yüzde 5,5, kümes hayvanı meblağlarında yüzde 16 ila yüzde 19 ve domuz eti fiyatlarında yüzde 6 ila yüzde 7 içinde artış bekliyor.
Bakanlığın datalarına nazaran, Kovid-19 salgının tesirli olmaya başladığı Mart 2020’de 3,881 dolar olan 1 pound (453,6 gram) dana kıymanın ortalama fiyatının Ağustos 2021’de 4,468 dolara yükseldiği dikkat çekiyor.
BEYAZ SARAY TEDARİK ZİNCİRİNDEKİ REKABET EKSİKLİĞİNE DİKKAT ÇEKİYOR
Üreticiler, fiyatlardaki yükselişe niye olarak Kovid-19 salgının niye olduğu arz darboğazları, artan yem maliyetleri, lojistik ve iş gücü ezaları ile artan talebi gösterirken, Biden idaresi, dalın yapısının et ve kümes hayvanı mamüllerinde perakende fiyat enflasyonuna niye olduğunu belirtiyor.
Biden idaresi, tedarik zincirindeki rekabet eksikliğinin fiyatlardaki artışta tesirli olduğunu savunuyor.
Bahse ait eylül ayı başında bir blog yazısı paylaşan Beyaz Saray, artan et meblağlarına ait yasadışı fiyat sabitlemesini engellemek, antitröst maddelerini uygulamak ve et sürece sanayisine daha fazla şeffaflık getirmek için kuvvetli adımlar atılacağını bildirmişti.
BÜYÜK ŞİRKETLER FİYATLARI MANİPÜLE ETME SUÇLAMASIYLA KARŞI KARŞIYA
Beyaz Saray’ın paylaştığı yazıda, yalnızca 4 büyük şirketin pazarın çoğunluğunu denetim ettiğine işaret edilerek, bilgilerin bu şirketlerin Kovid-19 salgını sırasında rekor karlar elde ederek meblağları artırdığını gösterdiği kaydedilmişti.
Tarım Bakanlığını bilgilerini kaynak gösteren Beyaz Saray, ülkede yalnızca 4 firmanın kırmızı et, domuz eti ve kümes hayvanları mamüllerinde pazarın yaklaşık yüzde 55-85’ini denetim ettiğini aktarmıştı.
Accountable.US isimli küme tarafınca yapılan bir incelemede de büyük et sürece şirketlerinin son vakit içinderda önemli fiyat sabitleme davaları ile karşı karşıya kaldığı ve birçoğunun meblağları manipüle ettiği için son senelerda en az 400 milyon dolar para cezası ve uzlaşma tazminatı ödemeyi kabul ettiği açıklandı.
Kelam konusu incelemede, ABD’nin büyük besin firmalarından Smithfield Foods, JBS, National Beef Packing Company, Tyson Foods ve Cargill’in isimleri yer aldı.
“ARTAN FİYATLAR ET ESERLERİYLE SONLU DEĞİL”
Cornell Üniversitesi Tarım İktisadı Emeritus Profesörü Andrew Novakovic, AA muhabirine yaptığı açıklamada, çeşitli market mamüllerinde aylık TÜFE bilgilerinin, et fiyatlarındaki genel enflasyon düzeyinin mesken kullanması için satın alınan başka besinlerin fiyatını aştığını gösterdiğini söylemiş oldu.
Daha yüksek uzun vadeli enflasyon oranları nazarann öbür eserler de olduğuna dikkati çeken Novakovic, taze meyve ve sebzelerde genel olarak yüksek fiyat trendlerinin görüldüğünü aktardı.
Novakovic, dataların, kısmen panik alımları ve hem de sürece tesislerindeki arz kesintileri niçiniyle genel olarak kıyma ve et meblağlarının salgının erken etaplarından derinden etkilendiğini açıkça gösterdiğini söz etti.
Salgının tesirlerinin tavuk meblağlarında fazlaca daha düşük büyüklükte tesir gösterdiğini ve 2020’nin 2’inci yarısında kıymetli ölçüde yatıştığını belirten Novakovic, 2021’de ise et meblağlarının tavuğa bakılırsa fazlaca daha “agresif” bir biçimde arttığını kaydetti.
Novakovic, “Markette et mamüllerinde bir şeyler olduğu yanlışsız lakin artan fiyatlar et eserleriyle hudutlu değil.” değerlendirmesinde bulundu.
“CANLI SIĞIR FİYATLAR SON YILLARIN ORTALAMASININ ÜZERİNDE”
Fiyat artışlarının birden çok sebebi olduğuna dikkati çeken Novakovic, Kaliforniya’daki yangınlar ve kuraklık, Güneybatı’daki kurak havanın meyve ve zerzevat üretimini kesintiye uğrattığını anlattı.
Novakovic, mısır ve soya fiyatlarında da hem arz birebir vakitte talep niçiniyle 2021’de büyük artışlar görüldüğünü belirterek, “Bunlar, hayvancılık üretim maliyetlerinin en büyük bileşeninin göstergesi olduğundan bu durum büyükbaş hayvan fiyatlarında rol oynamıştır. 2020 ilkbaharında gördüğümüz sayıların epeyce altında bulunmasına karşın, canlı sığır fiyatları katiyetle son yılların ortalamasının çok üzerinde.” dedi.
Marketlerde görülen birtakım fiyatların yalnızca genel arz ve talep şartlarını yansıttığını aktaran Novakovic, et işleyici firmaların sayısının ve boyutlarının da sığır, domuz ve kümes hayvanları üreticileri içinde büyük bir telaş kaynağı olduğunu kaydetti.
Novakovic, bu kaygının salgının birinci kademelerinde daha fazla ses getirdiğini belirterek, birfazlaca çiftçi içinde ABD’deki az sayıdaki büyük et işleyici firmaların hatırı sayılır bir pazar gücüne sahip oldukları ve bunu kendi çıkarları için kullandıklarına dair kuvvetli bir his olduğunu lisana getirdi.
ET FİYATLARI niye ARTTI?
Purdue Üniversitesi Tarım İktisadı Kısım Lideri Jayson Lusk da, “Yüksek yem meblağları ve kuvvetli ihracat talebi niçiniyle bu yazın başlarında toptan sığır eti ve domuz eti meblağlarında birtakım kuvvetli fiyat artışları yaşandı. Lakin son bir aydır bu iki eserin toptan meblağları düşüş eğiliminde.” dedi.
Rekabete muhalif davranışların olmasının kelam konusu olmadığını belirten Lusk, mevcut tartışmanın birçoklarını yönlendiren daha geniş bir döngüsel eğilim olduğunu tabir etti.
Lusk, paketleme kapasitesini artırmaya yönelik birfazlaca yatırım olduğunu anlatarak, sorunun bu olması halinde bir yahut iki yıla kısmen düzeleceğini lisana getirdi.
Daldaki kuvvetli şirketlerin salgın müddetince Pay senedi fiyatlarındaki değişime dikkati çeken Lusk, 6 Ocak 2020’den bu yana halka açık iki büyük şirket olan JBS ve Tyson Foods’un paylarının yüzde 5,83 ve yüzde 16,69 düştüğünü kaydetti. Lusk, “Piyasa, et paketlemenin salgın boyunca daha cazibeli bir yatırım fırsatı haline geldiğini düşünmüyor üzere görünüyor.” sözünü kullandı.
KAYNAK: AA
ABD’de besin enflasyonu, Kovid-19 salgının tesiriyle aylardır yükselişini sürdürürken, tüketiciler tarafınca besin enflasyonun temel niçinlerinden biri olarak gösterilen et fiyatlarındaki artış giderek artan bir tartışma konusu haline geliyor.
ABD Çalışma Bakanlığının deklare ettiğı son bilgiler, Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) ağustosta yıllık bazda yüzde 5,3 artarken, besin enflasyonun tıpkı devirde yüzde 3,7’lik yükseliş kaydettiğini ortaya koyuyor. Son açıklanan TÜFE dataları ise kırmızı et meblağlarının ağustosta geçen yılın birebir ayına bakılırsa yüzde 12,2, domuz eti meblağlarının yüzde 9,8 ve tavuk ile hindi üzere kümes hayvanı fiyatlarının yüzde 7 arttığını gösteriyor.
Beyaz Saray’ın paylaştığı datalar de Aralık 2020’den bu yana kırmızı et meblağlarının yüzde 14, domuz eti fiyatlarının yüzde 12,1 ve kümes hayvanı fiyatlarının yüzde 6,6 arttığına işaret ediyor.
Tarım Bakanlığı ise kırmızı et fiyatlarında bu yıl yüzde 4,5 ila yüzde 5,5, kümes hayvanı meblağlarında yüzde 16 ila yüzde 19 ve domuz eti fiyatlarında yüzde 6 ila yüzde 7 içinde artış bekliyor.
Bakanlığın datalarına nazaran, Kovid-19 salgının tesirli olmaya başladığı Mart 2020’de 3,881 dolar olan 1 pound (453,6 gram) dana kıymanın ortalama fiyatının Ağustos 2021’de 4,468 dolara yükseldiği dikkat çekiyor.
BEYAZ SARAY TEDARİK ZİNCİRİNDEKİ REKABET EKSİKLİĞİNE DİKKAT ÇEKİYOR
Üreticiler, fiyatlardaki yükselişe niye olarak Kovid-19 salgının niye olduğu arz darboğazları, artan yem maliyetleri, lojistik ve iş gücü ezaları ile artan talebi gösterirken, Biden idaresi, dalın yapısının et ve kümes hayvanı mamüllerinde perakende fiyat enflasyonuna niye olduğunu belirtiyor.
Biden idaresi, tedarik zincirindeki rekabet eksikliğinin fiyatlardaki artışta tesirli olduğunu savunuyor.
Bahse ait eylül ayı başında bir blog yazısı paylaşan Beyaz Saray, artan et meblağlarına ait yasadışı fiyat sabitlemesini engellemek, antitröst maddelerini uygulamak ve et sürece sanayisine daha fazla şeffaflık getirmek için kuvvetli adımlar atılacağını bildirmişti.
BÜYÜK ŞİRKETLER FİYATLARI MANİPÜLE ETME SUÇLAMASIYLA KARŞI KARŞIYA
Beyaz Saray’ın paylaştığı yazıda, yalnızca 4 büyük şirketin pazarın çoğunluğunu denetim ettiğine işaret edilerek, bilgilerin bu şirketlerin Kovid-19 salgını sırasında rekor karlar elde ederek meblağları artırdığını gösterdiği kaydedilmişti.
Tarım Bakanlığını bilgilerini kaynak gösteren Beyaz Saray, ülkede yalnızca 4 firmanın kırmızı et, domuz eti ve kümes hayvanları mamüllerinde pazarın yaklaşık yüzde 55-85’ini denetim ettiğini aktarmıştı.
Accountable.US isimli küme tarafınca yapılan bir incelemede de büyük et sürece şirketlerinin son vakit içinderda önemli fiyat sabitleme davaları ile karşı karşıya kaldığı ve birçoğunun meblağları manipüle ettiği için son senelerda en az 400 milyon dolar para cezası ve uzlaşma tazminatı ödemeyi kabul ettiği açıklandı.
Kelam konusu incelemede, ABD’nin büyük besin firmalarından Smithfield Foods, JBS, National Beef Packing Company, Tyson Foods ve Cargill’in isimleri yer aldı.
“ARTAN FİYATLAR ET ESERLERİYLE SONLU DEĞİL”
Cornell Üniversitesi Tarım İktisadı Emeritus Profesörü Andrew Novakovic, AA muhabirine yaptığı açıklamada, çeşitli market mamüllerinde aylık TÜFE bilgilerinin, et fiyatlarındaki genel enflasyon düzeyinin mesken kullanması için satın alınan başka besinlerin fiyatını aştığını gösterdiğini söylemiş oldu.
Daha yüksek uzun vadeli enflasyon oranları nazarann öbür eserler de olduğuna dikkati çeken Novakovic, taze meyve ve sebzelerde genel olarak yüksek fiyat trendlerinin görüldüğünü aktardı.
Novakovic, dataların, kısmen panik alımları ve hem de sürece tesislerindeki arz kesintileri niçiniyle genel olarak kıyma ve et meblağlarının salgının erken etaplarından derinden etkilendiğini açıkça gösterdiğini söz etti.
Salgının tesirlerinin tavuk meblağlarında fazlaca daha düşük büyüklükte tesir gösterdiğini ve 2020’nin 2’inci yarısında kıymetli ölçüde yatıştığını belirten Novakovic, 2021’de ise et meblağlarının tavuğa bakılırsa fazlaca daha “agresif” bir biçimde arttığını kaydetti.
Novakovic, “Markette et mamüllerinde bir şeyler olduğu yanlışsız lakin artan fiyatlar et eserleriyle hudutlu değil.” değerlendirmesinde bulundu.
“CANLI SIĞIR FİYATLAR SON YILLARIN ORTALAMASININ ÜZERİNDE”
Fiyat artışlarının birden çok sebebi olduğuna dikkati çeken Novakovic, Kaliforniya’daki yangınlar ve kuraklık, Güneybatı’daki kurak havanın meyve ve zerzevat üretimini kesintiye uğrattığını anlattı.
Novakovic, mısır ve soya fiyatlarında da hem arz birebir vakitte talep niçiniyle 2021’de büyük artışlar görüldüğünü belirterek, “Bunlar, hayvancılık üretim maliyetlerinin en büyük bileşeninin göstergesi olduğundan bu durum büyükbaş hayvan fiyatlarında rol oynamıştır. 2020 ilkbaharında gördüğümüz sayıların epeyce altında bulunmasına karşın, canlı sığır fiyatları katiyetle son yılların ortalamasının çok üzerinde.” dedi.
Marketlerde görülen birtakım fiyatların yalnızca genel arz ve talep şartlarını yansıttığını aktaran Novakovic, et işleyici firmaların sayısının ve boyutlarının da sığır, domuz ve kümes hayvanları üreticileri içinde büyük bir telaş kaynağı olduğunu kaydetti.
Novakovic, bu kaygının salgının birinci kademelerinde daha fazla ses getirdiğini belirterek, birfazlaca çiftçi içinde ABD’deki az sayıdaki büyük et işleyici firmaların hatırı sayılır bir pazar gücüne sahip oldukları ve bunu kendi çıkarları için kullandıklarına dair kuvvetli bir his olduğunu lisana getirdi.
ET FİYATLARI niye ARTTI?
Purdue Üniversitesi Tarım İktisadı Kısım Lideri Jayson Lusk da, “Yüksek yem meblağları ve kuvvetli ihracat talebi niçiniyle bu yazın başlarında toptan sığır eti ve domuz eti meblağlarında birtakım kuvvetli fiyat artışları yaşandı. Lakin son bir aydır bu iki eserin toptan meblağları düşüş eğiliminde.” dedi.
Rekabete muhalif davranışların olmasının kelam konusu olmadığını belirten Lusk, mevcut tartışmanın birçoklarını yönlendiren daha geniş bir döngüsel eğilim olduğunu tabir etti.
Lusk, paketleme kapasitesini artırmaya yönelik birfazlaca yatırım olduğunu anlatarak, sorunun bu olması halinde bir yahut iki yıla kısmen düzeleceğini lisana getirdi.
Daldaki kuvvetli şirketlerin salgın müddetince Pay senedi fiyatlarındaki değişime dikkati çeken Lusk, 6 Ocak 2020’den bu yana halka açık iki büyük şirket olan JBS ve Tyson Foods’un paylarının yüzde 5,83 ve yüzde 16,69 düştüğünü kaydetti. Lusk, “Piyasa, et paketlemenin salgın boyunca daha cazibeli bir yatırım fırsatı haline geldiğini düşünmüyor üzere görünüyor.” sözünü kullandı.
KAYNAK: AA