ABD tası tarağı topladı! Pekala, 3 trilyon doları niye bıraktı? Haber7 / Ömer Faruk AKTAŞ
Savaş ve istikrarsızlığın karar sürdüğü Afganistan’da 20 yıl ortadan daha sonra denetim yeniden Taliban’ın eline geçti. Yaklaşık 3 trilyon dolar bedelindeki güçlü maden yatakları ise askeri ve siyasi gündemin art planında ülkeye olan ilgide kuvvetli bir faktör olarak bulunuyor.
Pekala, büyük bir yıkımla işgal ettiği ve aylık maliyeti 3,9 milyar doları bulan askeri harcamaların akabinde ABD niye Afganistan’ı terk etti? Hem İpek Yolu birebir vakitte lityum rezervleri bağlamında daha evvel Taliban’la görüşen Çin’in konumu ne olacak? Ve geçmiş bağları, deneyimiyle Rus-Taliban bağları nasıl şekillenecek?
Nişantaşı Üniversitesi Memleketler arası Alakalar Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Vişne Korkmaz ve İstanbul Gedik Üniversitesi ASEAN Araştırmaları Merkezi Müdürü Sibel Karabel, Haber 7’nin sorularını yanıtladı.
ABD’NİN ‘KAZANILAMAYACAK’ SAVAŞI
“ABD’nin ‘kazanılmayacak’ bir savaşın maliyetini daha fazla üstlenmek istemediği fazlaca açık.” diyen Prof. Dr. Vişne Korkmaz, “20 yıllık işgal ve ulus inşası süreci büyük bir maliyet getirdi” dedi.
ABD’nin bölgeden çekilmesinin bir niçini olarak, “Hem kendi iktisadını canlandıracak iç yatırıma tıpkı vakitte Çin ve Rusya’yı sonlandıracak siyasetler için diğer coğrafyalara yönelmeye muhtaçlığı var.” diyen Korkmaz, “Sahayı uzaktan dengelemeye ve bunu yaparken de rakipleri içindeki rekabeti ateşlendirmeyi planlıyor.” açıklamasında bulundu.
“TASI TARAĞI TOPLADI”
ABD’nin Taliban’ın Çin ve Rusya ile temasta olduğunu vurgulayan Korkmaz, “Taliban’ı ve Taliban dışı ögeleri destekliyorlar. Lakin gibisi biçimde ABD’de Taliban ortasında belli ögeleri ve Taliban dışı belli ögeleri destekliyor. özetlemek gerekirse tası tarağı toplamış olabilir lakin sahayı izlemeyi bıraktığını hiç düşünmüyorum.” Tabirlerini kullandı.
AZ METAL REZERVLERİ!
ABD’nin bölgeden çekilmesinin akabinde gözler ender metal rezervlerine bilhassa de lityum rezervlerine çevrildi. Yaklaşık 3 trilyon dolar pahasındaki güçlü maden yatakları, bir epeyce ülkenin ilgisini çekiyor… Bu ülkelerin başında ise Taliban’la son periyotta alakalarını geliştiren Çin bulunuyor.
Çin’in politik duruşuna ait Korkmaz, “Çin bir ikilem ortasında.” diyerek, Çin’in temkinli hareket edeceğini ve geçiş sürecini hem Taliban tıpkı vakitte Taliban’a rakip ögeler üzerinden finans, teknoloji ve insan kaynağı vaatleri üzerinden şekillendirmeye çalışacağını tabir etti.
ASEAN Araştırmaları Merkezi Müdürü Sibel Karabel ise Çin’in Afganistan’daki politik duruşuna ait, “Afgan Hükümeti mi Taliban mı? Sorusu da gündeme devir dönem gelmekteydi. Altını çizmek gerekir; Çin Suriye, Libya ve bilhassa coğrafik yakınlığı sebebiyle Afganistan’da diplomatik olarak olabildiğince ‘nötr’ bir portre çizmekte ve ‘ikili bir diplomasi’ formülü yürütmekte.” değerlendirmesinde bulundu.
“Çin’in de muhtemel bir senaryo için her iki tarafla da bağlarını ‘hazırlıklı’ tuttuğu tez edilebilir.” diyen Karabel, şu açıklamalarda bulundu:
“Bu durumda Çin-Taliban alakasının temel dinamiği istikrar/yatırım istikrarıyla hakikat orantılı gözüküyor. Öteki bir deyişle, istikrarın devamlılığı ve Çin’in kaygı ettiği doğusuyla ilişkilendirdiği oluşumların akışın kesilmesi (Taliban hem zımni hem direkt yeşil ışık yaktı) karşılığında Çin’in buradaki ekonomik kalkınmaya dayanak olacağını (seviyesi çabucak hemen aşikâr değil) göstermiş oluyor.”
Karabel, “Burada Pakistan, Hindistan, Rusya ve İran üzere bölgesel aktörlerin stratejileri de belirleyici olacaktır. Bir diğer deyişle, Afganistan Çin için direkt angaje olunacak bir pozisyondan çok, fayda/zarar bakımından terazinin ibresinin ihtiyatlı değerlendirileceği bir pozisyonda yer almakta.” açıklamasında bulundu.
MOSKOVA MÜDAHİL OLMAYA EN HAZIR GÜÇ!
Prof. Dr. Vişne Korkmaz, Rusya için de Çin’in ortasında olduğu ikilemin geçerli olduğunu lakin tek bir farkın bulunduğunu söz etti.
Çin’in sahip olduğu finansman imkanlarına Moskova’nın sahip olmadığını vurgulayan Korkmaz, “Bu yüzden Orta Asya üstündeki nüfusunu, hudut üstündeki denetimini, askeri-siyasi büyük güç olma kapasitesini sergiliyor.” dedi.
“AFGANİSTAN SURİYE DEĞİL”
“Geçmiş bağlar ve deneyim niçiniyle Moskova müdahil olmaya en hazır güç aslında. Lakin alana şahsen askeri gücü ile müdahil olursa hem kendi için bir cephe daha açar birebir vakitte bu müdahalesinin yararı ne olacak diye sormak gerekir.” diyen Korkmaz, Rusya’nın Afganistan atağına ait şunları söylemiş oldu:
KAYNAK: HABER7
Savaş ve istikrarsızlığın karar sürdüğü Afganistan’da 20 yıl ortadan daha sonra denetim yeniden Taliban’ın eline geçti. Yaklaşık 3 trilyon dolar bedelindeki güçlü maden yatakları ise askeri ve siyasi gündemin art planında ülkeye olan ilgide kuvvetli bir faktör olarak bulunuyor.
Pekala, büyük bir yıkımla işgal ettiği ve aylık maliyeti 3,9 milyar doları bulan askeri harcamaların akabinde ABD niye Afganistan’ı terk etti? Hem İpek Yolu birebir vakitte lityum rezervleri bağlamında daha evvel Taliban’la görüşen Çin’in konumu ne olacak? Ve geçmiş bağları, deneyimiyle Rus-Taliban bağları nasıl şekillenecek?
Nişantaşı Üniversitesi Memleketler arası Alakalar Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Vişne Korkmaz ve İstanbul Gedik Üniversitesi ASEAN Araştırmaları Merkezi Müdürü Sibel Karabel, Haber 7’nin sorularını yanıtladı.
ABD’NİN ‘KAZANILAMAYACAK’ SAVAŞI
“ABD’nin ‘kazanılmayacak’ bir savaşın maliyetini daha fazla üstlenmek istemediği fazlaca açık.” diyen Prof. Dr. Vişne Korkmaz, “20 yıllık işgal ve ulus inşası süreci büyük bir maliyet getirdi” dedi.
ABD’nin bölgeden çekilmesinin bir niçini olarak, “Hem kendi iktisadını canlandıracak iç yatırıma tıpkı vakitte Çin ve Rusya’yı sonlandıracak siyasetler için diğer coğrafyalara yönelmeye muhtaçlığı var.” diyen Korkmaz, “Sahayı uzaktan dengelemeye ve bunu yaparken de rakipleri içindeki rekabeti ateşlendirmeyi planlıyor.” açıklamasında bulundu.
“TASI TARAĞI TOPLADI”
ABD’nin Taliban’ın Çin ve Rusya ile temasta olduğunu vurgulayan Korkmaz, “Taliban’ı ve Taliban dışı ögeleri destekliyorlar. Lakin gibisi biçimde ABD’de Taliban ortasında belli ögeleri ve Taliban dışı belli ögeleri destekliyor. özetlemek gerekirse tası tarağı toplamış olabilir lakin sahayı izlemeyi bıraktığını hiç düşünmüyorum.” Tabirlerini kullandı.
AZ METAL REZERVLERİ!
ABD’nin bölgeden çekilmesinin akabinde gözler ender metal rezervlerine bilhassa de lityum rezervlerine çevrildi. Yaklaşık 3 trilyon dolar pahasındaki güçlü maden yatakları, bir epeyce ülkenin ilgisini çekiyor… Bu ülkelerin başında ise Taliban’la son periyotta alakalarını geliştiren Çin bulunuyor.
Çin’in politik duruşuna ait Korkmaz, “Çin bir ikilem ortasında.” diyerek, Çin’in temkinli hareket edeceğini ve geçiş sürecini hem Taliban tıpkı vakitte Taliban’a rakip ögeler üzerinden finans, teknoloji ve insan kaynağı vaatleri üzerinden şekillendirmeye çalışacağını tabir etti.
ASEAN Araştırmaları Merkezi Müdürü Sibel Karabel ise Çin’in Afganistan’daki politik duruşuna ait, “Afgan Hükümeti mi Taliban mı? Sorusu da gündeme devir dönem gelmekteydi. Altını çizmek gerekir; Çin Suriye, Libya ve bilhassa coğrafik yakınlığı sebebiyle Afganistan’da diplomatik olarak olabildiğince ‘nötr’ bir portre çizmekte ve ‘ikili bir diplomasi’ formülü yürütmekte.” değerlendirmesinde bulundu.
“Çin’in de muhtemel bir senaryo için her iki tarafla da bağlarını ‘hazırlıklı’ tuttuğu tez edilebilir.” diyen Karabel, şu açıklamalarda bulundu:
“Bu durumda Çin-Taliban alakasının temel dinamiği istikrar/yatırım istikrarıyla hakikat orantılı gözüküyor. Öteki bir deyişle, istikrarın devamlılığı ve Çin’in kaygı ettiği doğusuyla ilişkilendirdiği oluşumların akışın kesilmesi (Taliban hem zımni hem direkt yeşil ışık yaktı) karşılığında Çin’in buradaki ekonomik kalkınmaya dayanak olacağını (seviyesi çabucak hemen aşikâr değil) göstermiş oluyor.”
Karabel, “Burada Pakistan, Hindistan, Rusya ve İran üzere bölgesel aktörlerin stratejileri de belirleyici olacaktır. Bir diğer deyişle, Afganistan Çin için direkt angaje olunacak bir pozisyondan çok, fayda/zarar bakımından terazinin ibresinin ihtiyatlı değerlendirileceği bir pozisyonda yer almakta.” açıklamasında bulundu.
MOSKOVA MÜDAHİL OLMAYA EN HAZIR GÜÇ!
Prof. Dr. Vişne Korkmaz, Rusya için de Çin’in ortasında olduğu ikilemin geçerli olduğunu lakin tek bir farkın bulunduğunu söz etti.
Çin’in sahip olduğu finansman imkanlarına Moskova’nın sahip olmadığını vurgulayan Korkmaz, “Bu yüzden Orta Asya üstündeki nüfusunu, hudut üstündeki denetimini, askeri-siyasi büyük güç olma kapasitesini sergiliyor.” dedi.
“AFGANİSTAN SURİYE DEĞİL”
“Geçmiş bağlar ve deneyim niçiniyle Moskova müdahil olmaya en hazır güç aslında. Lakin alana şahsen askeri gücü ile müdahil olursa hem kendi için bir cephe daha açar birebir vakitte bu müdahalesinin yararı ne olacak diye sormak gerekir.” diyen Korkmaz, Rusya’nın Afganistan atağına ait şunları söylemiş oldu:
KAYNAK: HABER7