1900’lerde İnsanların Başına Karıştıran “Konuşan At” Hans’ın Hikayesi! 1900’lerin başında kısa bir süre için de olsa, bilim insanlarının bir atın Almanca konuşabileceğine, ressamları usullerinden tanıyabileceğine ve karmaşık matematik süreçleri yapabileceğine inandıklarını biliyor muydunuz? Garip ancak bu söylemiş olduklerimiz katiyetle gerçek!
1900 yılında matematik öğretmeni Wilhelm von Osten, sadece beşerlerle çalışmaktan bıktı – ya da bu zorluğu kâfi bulmadı – ve toplama yapmak için bir atı eğitmeyi kendine bakılırsav edindi. sonuçları dünyaya sunmadan evvel dört yıl boyunca atı kendi “ileri matematik dersine” soktu. At, öğretmeninin sorularına toynak vuruşlarını kullanarak karşılık veriyordu. Örneğin, attan toplama yapması istendiğinde, kısa bir süre daha sonra kendisinden istenen gerçek sayıyı toynakları ile vurarak söylüyordu.
şüphesiz, Hans isimli atın bunu yapabilmesi için Almanca’yı da bilmesi gerekiyordu. At, alfabenin harflerini (A=1, B=2 gibi) çıkarmak için toynaklarını kullanarak, görünüşe göre insanların isimlerini heceleyebiliyor ve tam cümleler halinde bağlantı kurabiliyordu. Klasik sanat eğitimi almamış bulunmasına karşın sanatkarları da yapıtlarına bakılırsa tanımlayabiliyordu.
İddia edilebileceği üzere bu at muazzam bir ilgi çekti ve büyük kalabalıklar bir atın toynak vuruşları ile bağlantı kurmasını izlemeye geldi. Yalnızca kolay beşerler değil, bilim insanları ve biyologlar da bu kalabalığın içerisinde yer alıyordu.
elbette bu durumu kabul etmeyenler de bulunuyordu. Beşerler için yüzsenelerdır üzerinde gezdikleri bir hayvanın, bir anda bir muhasebecinin zekasına sahip bir canlıya dönüştüğünün söylenmesi muhtemelen rahatsız ediciydi ve doğal olarak kimi bireyleri şüphelendirdi.
Atı titiz bir biçimde test etmeyi birinci vakit içinderda deneyen 1904’te Alman eğitim konseyiydi ve neler olup bittiğini öğrenmek için bir komite kuruldu. Bir buçuk yıl boyunca yapılan denemeler, Hans’ın “antrenörünün” rastgele bir hile yapmasını engellemek için at ve antrenörünü ayırdı. Buna karşın, at talep üzerine performans göstermeye devam etti ve neredeyse kendi antrenörü yakınlardayken olduğu üzere gerçek karşılıklar verdi. Kurul sonunda, işin ortasında rastgele bir hile olmadığı kararına vardı, ki bu doğruydu – lakin yalnızca işlerin insani tarafında…
Rosenfeld Media
Bu kurul, atın etrafındakilere hakikaten karmaşık fikirler iletip iletmediğini ve karmaşık lisanı anlayabildiğini test etmek için epey daha ayrıntılı deneyler geliştirmeyi başaran psikolog ve biyolog Oskar Pfungst‘u da içeriyordu.
Başlangıç olarak, deneyler, sorgulayıcıyı attan uzak tutmayı içeriyordu, bu biçimdece atların sözlerinden (bilinçli yahut bilinçsiz) ipuçları alması engelleniyordu. Diğer bir testte, soru soranlar, sordukları soruların karşılıklarını bilmiyorlardı. Bu formüllerle, soruyu soran kişinin yanıtı bilmediğinde atın da bilmediğini ve atın soru soranı yahut öteki seyircileri bakılırsamediği durumlarda yaklaşık olarak rastgele bir at kadar güzel performans gösterdiği belirlendi.
Pfungst, Hans’ın ağır bir çalışma gerçekleştiren dahi bir matematik atı olmadığını, etrafındaki karşılıkları bilenlerin yüz ipuçlarını ve duruşlarını okuyan bir “dahi” olduğunu anladı. At gerçek sayıyı seslendirdiğinde, bir izleyici yahut sorgulayıcı (kimi vakit farkına bile varmadan) reaksiyon vererek cet küp şekerini almak için vurmayı bırakmasının vaktinin geldiğine dair ipucu veriyordu.
özetlemek gerekirsesı Hans, bizden matematik öğrenmemiş olabilir… Ancak ondan katiyen fazlaca şey öğrendik: Bilhassa deher neysel tasarım ve deneklerin (hayvan yahut insan) deneycilerinden ipuçlarını okuyabilmesine karşı ekstra tedbirler almanın değeri…
Hala pek etkileyici olsa da, Hans, eklemek yerine insanların duygusal yansılarını okumakta son derece âlâ olduğu ortaya çıktığında, kısa müddette takipçilerini kaybetti. çabucak sonrasında ise Birinci Dünya Savaşı’na katılan atlardan biri oldu ve mukadderatı de bu atların pek birçoklarından farklı olmadı.
1900 yılında matematik öğretmeni Wilhelm von Osten, sadece beşerlerle çalışmaktan bıktı – ya da bu zorluğu kâfi bulmadı – ve toplama yapmak için bir atı eğitmeyi kendine bakılırsav edindi. sonuçları dünyaya sunmadan evvel dört yıl boyunca atı kendi “ileri matematik dersine” soktu. At, öğretmeninin sorularına toynak vuruşlarını kullanarak karşılık veriyordu. Örneğin, attan toplama yapması istendiğinde, kısa bir süre daha sonra kendisinden istenen gerçek sayıyı toynakları ile vurarak söylüyordu.
şüphesiz, Hans isimli atın bunu yapabilmesi için Almanca’yı da bilmesi gerekiyordu. At, alfabenin harflerini (A=1, B=2 gibi) çıkarmak için toynaklarını kullanarak, görünüşe göre insanların isimlerini heceleyebiliyor ve tam cümleler halinde bağlantı kurabiliyordu. Klasik sanat eğitimi almamış bulunmasına karşın sanatkarları da yapıtlarına bakılırsa tanımlayabiliyordu.
İddia edilebileceği üzere bu at muazzam bir ilgi çekti ve büyük kalabalıklar bir atın toynak vuruşları ile bağlantı kurmasını izlemeye geldi. Yalnızca kolay beşerler değil, bilim insanları ve biyologlar da bu kalabalığın içerisinde yer alıyordu.
elbette bu durumu kabul etmeyenler de bulunuyordu. Beşerler için yüzsenelerdır üzerinde gezdikleri bir hayvanın, bir anda bir muhasebecinin zekasına sahip bir canlıya dönüştüğünün söylenmesi muhtemelen rahatsız ediciydi ve doğal olarak kimi bireyleri şüphelendirdi.
Atı titiz bir biçimde test etmeyi birinci vakit içinderda deneyen 1904’te Alman eğitim konseyiydi ve neler olup bittiğini öğrenmek için bir komite kuruldu. Bir buçuk yıl boyunca yapılan denemeler, Hans’ın “antrenörünün” rastgele bir hile yapmasını engellemek için at ve antrenörünü ayırdı. Buna karşın, at talep üzerine performans göstermeye devam etti ve neredeyse kendi antrenörü yakınlardayken olduğu üzere gerçek karşılıklar verdi. Kurul sonunda, işin ortasında rastgele bir hile olmadığı kararına vardı, ki bu doğruydu – lakin yalnızca işlerin insani tarafında…
Rosenfeld Media
Bu kurul, atın etrafındakilere hakikaten karmaşık fikirler iletip iletmediğini ve karmaşık lisanı anlayabildiğini test etmek için epey daha ayrıntılı deneyler geliştirmeyi başaran psikolog ve biyolog Oskar Pfungst‘u da içeriyordu.
Başlangıç olarak, deneyler, sorgulayıcıyı attan uzak tutmayı içeriyordu, bu biçimdece atların sözlerinden (bilinçli yahut bilinçsiz) ipuçları alması engelleniyordu. Diğer bir testte, soru soranlar, sordukları soruların karşılıklarını bilmiyorlardı. Bu formüllerle, soruyu soran kişinin yanıtı bilmediğinde atın da bilmediğini ve atın soru soranı yahut öteki seyircileri bakılırsamediği durumlarda yaklaşık olarak rastgele bir at kadar güzel performans gösterdiği belirlendi.
Pfungst, Hans’ın ağır bir çalışma gerçekleştiren dahi bir matematik atı olmadığını, etrafındaki karşılıkları bilenlerin yüz ipuçlarını ve duruşlarını okuyan bir “dahi” olduğunu anladı. At gerçek sayıyı seslendirdiğinde, bir izleyici yahut sorgulayıcı (kimi vakit farkına bile varmadan) reaksiyon vererek cet küp şekerini almak için vurmayı bırakmasının vaktinin geldiğine dair ipucu veriyordu.
özetlemek gerekirsesı Hans, bizden matematik öğrenmemiş olabilir… Ancak ondan katiyen fazlaca şey öğrendik: Bilhassa deher neysel tasarım ve deneklerin (hayvan yahut insan) deneycilerinden ipuçlarını okuyabilmesine karşı ekstra tedbirler almanın değeri…
Hala pek etkileyici olsa da, Hans, eklemek yerine insanların duygusal yansılarını okumakta son derece âlâ olduğu ortaya çıktığında, kısa müddette takipçilerini kaybetti. çabucak sonrasında ise Birinci Dünya Savaşı’na katılan atlardan biri oldu ve mukadderatı de bu atların pek birçoklarından farklı olmadı.