10 milyon vatandaşı ilgilendiriyor! Emeklilikte ikili maaş fırsatı Erken emeklilikten çift maaşa, isteğe bağlı sigortadan malulen emekliliğe kadar biroldukça başlıkta ekonomik ve toplumsal kazanımlar için püf noktaları gözden kaçırmamak gerekiyor. İş Kanunu’na bakılırsa SSK yahut Bağ-Kur’lu olarak işe başlayanların yetim aylığı kesilmiyor, çift maaş alınmasının önünde bir mahzur bulunmuyor.
Sabah’ta yer alan habere bakılırsa mirası reddeden ölen yakınının borçlarını ödeme yükümlülüğünden kurtulurken yetim aylığı almaya devam ediyor. Toplumsal Sigortalar Kanunu’na nazaran mevt yani dul ve yetim aylığı ölen sigortalının hak sahiplerine istekte bulunmaları halinde bağlanıyor. Yargı sonucuyla mirasçı olmaktan çıkarılan bireylere ise gelir yahut aylık ödenmiyor. Emekli aylık ve ödenekleri nafaka borcu haricinde haczedilemiyor. Malullük müracaat için işten ayrılmak gerekmiyor. Çıraklık ve staj devrine ilişkin sigorta günleri emeklilikte dikkate alınmıyor. Lakin doğumdan evvel çıraklık, stajyerlik niçiniyle yapılan sigorta başlangıç olarak kabul ediliyor. Emekli aylığında beklenmedik bir kesintiyle karşılaşanlar e-devlet üzerinden sebebini öğrenebilir. Kesintinin sebebi ve detayı öğrenildikten daha sonra SGK’ya dilekçe ile başvurarak kesintiye itiraz edilebilir. İsteğe bağlı sigortalılar da malulen emekli olabilir.
Toplumsal güvenlik ve çalışma ömründe merak edilen kimi soruların cevapları şu biçimde:
1-Reddi mirasta bulunanların dul, yetim aylığı kesilir mi?
Mirasın reddi durumunda ölen yakının mirasından yararlanılmadığı üzere borçlarını ödeme yükümlülüğü de sona erer. Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanunu’na göre vefat yani dul ve yetim aylığı ölen sigortalının hak sahiplerine yazılı talep bulunmaları halinde bağlanır. Maddede mirası reddedenlere mevt aylığı bağlanmayacağına yönelik bir karar bulunmuyor. Mirası reddeden eş yahut çocuklara (ölen kişinin sigorta mühleti, prim gün sayısı yeterliyse) miras reddedilse bile dul, yetim aylığı bağlanır.
2-Mirastan çıkarılana da aylık bağlanır mı?
Yargı sonucuyla mirasçı olmaktan çıkarılan şahıslara gelir yahut aylık ödemesi yapılamıyor. Ödenmiş bulunan aylıklar da geri alınıyor. Toplumsal Sigortalar ve Emekli Sandığı Kanuna göre hak sahibine karşı ağır bir kabahat işlediği yahut buna karşı aile hukukundan doğan yükümlülüğü yerine getirmediği nedeni öne sürülerek vefata bağlı bir tasarrufla mirastan çıkarılanlara dul ve yetim aylığı bağlanamıyor.
3-Emekli, dul, yetim aylıklarına haciz konulabiliyor mu?
Yasaya nazaran, sigortalılar ve hak sahiplerinin gelir, aylık, ödenekleri Toplumsal Sigortalar Kurumunun prim alacakları ve nafaka alacakları haricinde emekli maaşının haczi mümkün değildir. Hacze yönelik talepler borçlunun (aylığı alanın) muvafakati yoksa icra müdürlüğünce reddedileceği kararı bulunuyor.
4-Emekli aylığında kesintilere itiraz edilebilir mi?
Emekli aylıklarında muayene, reçete ve ilaç iştirak hisseleri niçiniyle kesintiler olabilmekte. Emekli aylığındaki kesintiyi e-devlet üzerinden aylık bilgisi kısmına girerek denetim etmek mümkün. Bir yanlışlık olduğunu düşünüyorsanız Toplumsal Güvenlik Kurumu’na itiraz ederek düzeltilmesini talep edebilirsiniz. Fakat emekli aylığınızın her ay yatan fiyattan daha düşük olması durumunda toplumsal güvenlik vilayet müdürlüğü ya da merkezinden bilgi alınabilir.
5- Toplumsal Güvenlik Kurumu emekli aylığından yapılan yersiz ve haksız kesintileri iade eder mi?
Kurum tarafınca yapılan incelemede kesintinin haksız olduğu tespit edilirse iade edilir. Lakin kesintinin yerinde olduğu kanaatine varılırsa itiraz reddedilir. İtirazın reddi durumunda kesintinin haksız olarak yapıldığını düşünen çalışan iş mahkemesine başvurabilir.
6-Malulen emeklilik başvurusu için işten ayrılmak gerekiyor mu?
Malulen emeklilik için çalışma gücünde en az yüzde 60 kayıp olduğuna dair sıhhat raporu alınması gerekiyor. Bunun için yaşanan vilayet yahut ilçedeki SGK merkezlerine başvurulması ve yetkili hastanelere sevk edilmeleri gerekiyor. Çalışandan sevk talebinde bulunulduğu tarihte sigortalılığını sonlandırması koşulu aranmıyor. Malulen emeklilik için işten ayrılmadan müracaat yapılabilir. Bu bahiste Bağ-Kur, Tarım sigortası ayırımı bulunmuyor. İsteğe bağlı sigortalılar da malulen emekli olabiliyor.
7-Emeklilikte yaşı bekleyenler sıhhat hizmetin nasıl yararlanabilir?
Emeklilik için yaşı bekleyenler ve bakmakla yükümlü olunan kişi kapsamında eş çocuk üzerinden sıhhat yardımı alma hakkı olmayanlar gelir testi yaptırabilir. Gelir testi kararında aile ortasında kişi başına düşen aylık geliri brüt minimum fiyatın üçte birinden az çıkanlar prim ödemeden sıhhat hizmetinden yararlanabilir. Geliri bu oranın üzerinde çıkanlar gelecek yıl için aylık 161,55 lira ödeyerek sıhhat hizmetinden yararlanabilir.
8-Staj, çıraklık sigorta başlangıcı emeklilikte dikkate alınıyor mu?
Çıraklık, stajyerlik devrindeki sigorta başlangıcı emeklilikte dikkate alınmıyor. Emeklilikte uzun vadeli sigorta kolları (malullük, yaşlılık, mevt sigortası) dikkate alınıyor. Fakat doğum borçlanmasında bu mühletler niçiniyle yapılan sigorta başlangıç kabul ediliyor.
9-Emekli çalışanlar kıdem ve ihbar tazminatı alabilir mi?
Emekli aylığına alıp toplumsal güvenlik takviye primine tabi olarak çalışılabileceği üzere, emekli aylığını kestirip tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışmak da mümkün. Emekli aylığını kestirip tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışmaya devam edenler emekli kabul edilmiyor. ötürüsıyla ihbar, kıdem tazminatı hakları devam ediyor. Dayanak primi ödeyerek çalışmaya devam edenler ise emekli çalışan statüsünde yer alıyor. Kıdem hakkı bulunuyor. Lakin emekliliğe hak kazandığında kıdem tazminatını alıp çalışmaya devam edenler için bu kelam konusu değil. Emekliği geldiği için işten ayrılanlar ise ihbar tazminatına hak kazanmıyor.
10- Mahkeme sonucuyla yaşını büyüten erken emekli olabilir mi?
Emeklilikte sigorta başlangıç tarihi ile doğum tarihi büyük değer taşıyor. Yasaya bakılırsa nüfus kütüğüne birinci vakit içinderda yazılan doğum tarihleri temel alınıyor. ötürüsıyla mahkeme sonucuyla belirlenen doğum tarihi dikkate alınmıyor.
KAYNAK: SABAH
Sabah’ta yer alan habere bakılırsa mirası reddeden ölen yakınının borçlarını ödeme yükümlülüğünden kurtulurken yetim aylığı almaya devam ediyor. Toplumsal Sigortalar Kanunu’na nazaran mevt yani dul ve yetim aylığı ölen sigortalının hak sahiplerine istekte bulunmaları halinde bağlanıyor. Yargı sonucuyla mirasçı olmaktan çıkarılan bireylere ise gelir yahut aylık ödenmiyor. Emekli aylık ve ödenekleri nafaka borcu haricinde haczedilemiyor. Malullük müracaat için işten ayrılmak gerekmiyor. Çıraklık ve staj devrine ilişkin sigorta günleri emeklilikte dikkate alınmıyor. Lakin doğumdan evvel çıraklık, stajyerlik niçiniyle yapılan sigorta başlangıç olarak kabul ediliyor. Emekli aylığında beklenmedik bir kesintiyle karşılaşanlar e-devlet üzerinden sebebini öğrenebilir. Kesintinin sebebi ve detayı öğrenildikten daha sonra SGK’ya dilekçe ile başvurarak kesintiye itiraz edilebilir. İsteğe bağlı sigortalılar da malulen emekli olabilir.
Toplumsal güvenlik ve çalışma ömründe merak edilen kimi soruların cevapları şu biçimde:
1-Reddi mirasta bulunanların dul, yetim aylığı kesilir mi?
Mirasın reddi durumunda ölen yakının mirasından yararlanılmadığı üzere borçlarını ödeme yükümlülüğü de sona erer. Toplumsal Sigortalar ve Genel Sıhhat Sigortası Kanunu’na göre vefat yani dul ve yetim aylığı ölen sigortalının hak sahiplerine yazılı talep bulunmaları halinde bağlanır. Maddede mirası reddedenlere mevt aylığı bağlanmayacağına yönelik bir karar bulunmuyor. Mirası reddeden eş yahut çocuklara (ölen kişinin sigorta mühleti, prim gün sayısı yeterliyse) miras reddedilse bile dul, yetim aylığı bağlanır.
2-Mirastan çıkarılana da aylık bağlanır mı?
Yargı sonucuyla mirasçı olmaktan çıkarılan şahıslara gelir yahut aylık ödemesi yapılamıyor. Ödenmiş bulunan aylıklar da geri alınıyor. Toplumsal Sigortalar ve Emekli Sandığı Kanuna göre hak sahibine karşı ağır bir kabahat işlediği yahut buna karşı aile hukukundan doğan yükümlülüğü yerine getirmediği nedeni öne sürülerek vefata bağlı bir tasarrufla mirastan çıkarılanlara dul ve yetim aylığı bağlanamıyor.
3-Emekli, dul, yetim aylıklarına haciz konulabiliyor mu?
Yasaya nazaran, sigortalılar ve hak sahiplerinin gelir, aylık, ödenekleri Toplumsal Sigortalar Kurumunun prim alacakları ve nafaka alacakları haricinde emekli maaşının haczi mümkün değildir. Hacze yönelik talepler borçlunun (aylığı alanın) muvafakati yoksa icra müdürlüğünce reddedileceği kararı bulunuyor.
4-Emekli aylığında kesintilere itiraz edilebilir mi?
Emekli aylıklarında muayene, reçete ve ilaç iştirak hisseleri niçiniyle kesintiler olabilmekte. Emekli aylığındaki kesintiyi e-devlet üzerinden aylık bilgisi kısmına girerek denetim etmek mümkün. Bir yanlışlık olduğunu düşünüyorsanız Toplumsal Güvenlik Kurumu’na itiraz ederek düzeltilmesini talep edebilirsiniz. Fakat emekli aylığınızın her ay yatan fiyattan daha düşük olması durumunda toplumsal güvenlik vilayet müdürlüğü ya da merkezinden bilgi alınabilir.
5- Toplumsal Güvenlik Kurumu emekli aylığından yapılan yersiz ve haksız kesintileri iade eder mi?
Kurum tarafınca yapılan incelemede kesintinin haksız olduğu tespit edilirse iade edilir. Lakin kesintinin yerinde olduğu kanaatine varılırsa itiraz reddedilir. İtirazın reddi durumunda kesintinin haksız olarak yapıldığını düşünen çalışan iş mahkemesine başvurabilir.
6-Malulen emeklilik başvurusu için işten ayrılmak gerekiyor mu?
Malulen emeklilik için çalışma gücünde en az yüzde 60 kayıp olduğuna dair sıhhat raporu alınması gerekiyor. Bunun için yaşanan vilayet yahut ilçedeki SGK merkezlerine başvurulması ve yetkili hastanelere sevk edilmeleri gerekiyor. Çalışandan sevk talebinde bulunulduğu tarihte sigortalılığını sonlandırması koşulu aranmıyor. Malulen emeklilik için işten ayrılmadan müracaat yapılabilir. Bu bahiste Bağ-Kur, Tarım sigortası ayırımı bulunmuyor. İsteğe bağlı sigortalılar da malulen emekli olabiliyor.
7-Emeklilikte yaşı bekleyenler sıhhat hizmetin nasıl yararlanabilir?
Emeklilik için yaşı bekleyenler ve bakmakla yükümlü olunan kişi kapsamında eş çocuk üzerinden sıhhat yardımı alma hakkı olmayanlar gelir testi yaptırabilir. Gelir testi kararında aile ortasında kişi başına düşen aylık geliri brüt minimum fiyatın üçte birinden az çıkanlar prim ödemeden sıhhat hizmetinden yararlanabilir. Geliri bu oranın üzerinde çıkanlar gelecek yıl için aylık 161,55 lira ödeyerek sıhhat hizmetinden yararlanabilir.
8-Staj, çıraklık sigorta başlangıcı emeklilikte dikkate alınıyor mu?
Çıraklık, stajyerlik devrindeki sigorta başlangıcı emeklilikte dikkate alınmıyor. Emeklilikte uzun vadeli sigorta kolları (malullük, yaşlılık, mevt sigortası) dikkate alınıyor. Fakat doğum borçlanmasında bu mühletler niçiniyle yapılan sigorta başlangıç kabul ediliyor.
9-Emekli çalışanlar kıdem ve ihbar tazminatı alabilir mi?
Emekli aylığına alıp toplumsal güvenlik takviye primine tabi olarak çalışılabileceği üzere, emekli aylığını kestirip tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışmak da mümkün. Emekli aylığını kestirip tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışmaya devam edenler emekli kabul edilmiyor. ötürüsıyla ihbar, kıdem tazminatı hakları devam ediyor. Dayanak primi ödeyerek çalışmaya devam edenler ise emekli çalışan statüsünde yer alıyor. Kıdem hakkı bulunuyor. Lakin emekliliğe hak kazandığında kıdem tazminatını alıp çalışmaya devam edenler için bu kelam konusu değil. Emekliği geldiği için işten ayrılanlar ise ihbar tazminatına hak kazanmıyor.
10- Mahkeme sonucuyla yaşını büyüten erken emekli olabilir mi?
Emeklilikte sigorta başlangıç tarihi ile doğum tarihi büyük değer taşıyor. Yasaya bakılırsa nüfus kütüğüne birinci vakit içinderda yazılan doğum tarihleri temel alınıyor. ötürüsıyla mahkeme sonucuyla belirlenen doğum tarihi dikkate alınmıyor.
KAYNAK: SABAH